(Read this article in English)
Er is al een tijdje sprake van in de Raad van Bestuur, in de directies van de centrale diensten, in de faculteitsraden en vakgroepvergaderingen. Er zouden besparingen nodig zijn aan UGent, vooral op personeel.
Deze retoriek over zogenaamd ‘onvermijdelijke besparingen’ zorgt voor paniek binnen de faculteiten en vakgroepen. Nu al maakt men plannen om professoren en ATP-ers die op pensioen gaan niet te vervangen en AAP-mandaten af te schaffen.
Als vakbonden ACOD, ACV en VSOA betreuren we dat er op deze manier paniek wordt gezaaid door een besparingsdiscussie die volgens ons voorbarig is, en zeer onnauwkeurig wordt gevoerd. Bovendien zorgt deze onredelijke focus op “besparingen” dat alle inhoudelijke debatten erdoor bepaald worden: zodra er middelen nodig zijn, lijken vele noodzakelijke beslissingen onmogelijk te worden. Zo werd de noodzakelijke invoering van een telewerkvergoeding al enkele keren uitgesteld.
We hebben heel wat argumenten om aan te nemen dat een zware besparingsronde, zeker op personeel, vandaag niet aan de orde is. We geven er maar enkele:
- In de besparingsdiscussie wordt gesteld dat het aandeel van de personeelskosten in de totale begroting de komende jaren zal stijgen. Dat klopt, maar er wordt onvoldoende op gewezen dat deze stijging tijdelijk is, en het gevolg van een aantal wijzigingen in het personeelsbeleid uit het verleden (nieuwe statuten en loopbaanmodellen voor zowel ATP, ZAP als WP). Op langere termijn daalt het aandeel van de loonmassa opnieuw, een eventueel tekort is dus tijdelijk.
- Er wordt gesteld dat er een ‘tekort’ kan ontstaan van 14,75 miljoen € tegen 2025. Daarbij houdt men echter geen rekening met het werk dat de Commissie Financiën jaar na jaar doet om beperkte tekorten (maar toch enkele miljoenen per jaar) te kunnen opvangen. Vanuit dat oogpunt is het absurd om op dergelijk lange termijn te spreken over een tekort of overschot.
- Een aantal maatregelen kunnen sowieso genomen worden om het begrotingstekort deels op te lossen: een beperkte verhoging van de overhead, verwachte meerinkomsten uit Europese projecten die ook een stijging van de overhead zullen teweeg brengen, en het financieren van een aantal ZAP-posities via het BOF, dat een sterk overschot kent. Al deze maatregelen samen hebben al een impact van meerdere miljoenen.
- Indien er dan nog tijdelijke tekorten zouden zijn die zich in de toekomst terug oplossen, zijn er mogelijkheden om te werken met leningen, of door tijdelijk een tekort op de begroting in te schrijven.
- Tenslotte blijkt ook uit elke jaarrekening dat het begrotingsoverschot jaar na jaar hoger is dan voorzien in de begroting.
Alles samen zorgt dat ervoor dat er geen nood is aan drastische bezuinigingen, en zeker niet op personeel. Als vakbonden verzetten we ons dan ook tegen besparingen en nog meer tegen het wegsnoeien van personeel. Dat zal de werkdruk voor de overblijvers immers nog meer doen stijgen. We verzetten ons eveneens tegen een asociale pestmaatregelen die nu worden geopperd, zoals het verlagen van de fietsvergoeding, het verslechteren van de hospitalisatieverzekering of het verhogen van de personeelstarieven in de studentenresto’s.
Is er dan op lange termijn geen probleem met de financiering van onze universiteit? Toch wel.
De voortdurend dalende publieke financiering van het hoger onderwijs is een groot probleem. Hoewel er volgens ons op korte termijn geen nood is aan zware besparingsmaatregelen, houdt de onderfinanciering van het hoger onderwijs op lange termijn wel degelijk een structureel risico in. De overheid kent de UGent en de andere universiteiten al jarenlang niet de middelen toe waarop ze decretaal recht hebben, middelen die noodzakelijk zijn om hun opdracht te kunnen uitvoeren.
Dat zorgt ervoor dat de werkdruk voor de meeste personeelsleden de voorbije jaren alleen maar is toegenomen. Nochtans is het maatschappelijk meer dan ooit duidelijk geworden dat onderzoek en hoger onderwijs een essentiële sector vormen (voor wie daar eigenlijk nog over getwijfeld zou hebben…) Het zou een compleet verkeerd signaal zijn om nu op personeel te besparen. De wetenschap is een van de motoren die ons land doet draaien, de opleiding van jonge mensen is meer dan ooit cruciaal in deze onzekere tijden. Verder besparen is gewoon niet mogelijk: het zal immers een nefaste impact hebben op de kwaliteit van onderzoek en onderwijs, het zal de werkomstandigheden drastisch verslechteren, en de stress en burnouts doen toenemen.
Als er dus moet gesproken worden over maatregelen om ook op lange termijn de financiële gezondheid van de UGent te garanderen, zien wij geen heil in blinde besparingen op personeel.
Er zijn integendeel meer publieke middelen voor onderwijs nodig, en de huidige context zorgt ervoor dat die vraag absoluut te verdedigen valt in het maatschappelijk debat na corona.
Wij roepen de universitaire overheden dan ook op om hand in hand met alle personeelsleden te strijden voor de toekomst van onze universiteiten, tegen deze besparingslogica van de Vlaamse overheid. Verstandige politici zullen begrijpen dat wij gelijk hebben en zullen een eengemaakt signaal vanuit de universitaire gemeenschap niet gemakkelijk naast zich neer kunnen leggen.
Wij zullen als vakbonden de komende maanden hierover alvast stappen zetten. Maar we willen ook dat de het universiteitsbestuur daaraan meewerkt. We leggen deze tekst dan ook voor aan rector Rik Van de Walle en vicerector Mieke Van Herreweghe. We vragen hen duidelijkheid:
- Duidelijkheid over de huidige besparingsplannen: is er nood aan zware besparingen op personeel, of kunnen er alternatieven gevonden worden die geen negatieve impact hebben op het personeel van de UGent.
- Kan er een signaal gegeven worden aan de faculteiten om geen drastische en onnodige besparingen door te voeren?
- Wat is het standpunt van de rector en vice-rector over de huidige asociale voorstellen rond de verhoging van de maaltijdprijzen, verlaging van de fietsvergoeding en het verslechteren van de polis voor de hospitalisatieverzekering? Zijn jullie bereid om zich tegen dit soort asociale maatregelen, die vooral symbolisch zijn, te verzetten?
- Als de vakbonden in het hoger onderwijs de komende maanden en jaren opnieuw heropstarten voor meer middelen voor het hoger onderwijs en onderzoek: zijn jullie dan bereid dit publiek te steunen?
Wij hopen alvast op een positief antwoord.